Vikiçocuk:Diller/Bengalce

Vikikitap, özgür kütüphane

Bengalce bir Doğu Hint-Ari dilidir. Bangladeş ve Hindistan'ın Batı Bengal eyaletinde ve Tripura ve Assam eyaletlerinin bir kısmında konuşulur. Yaklaşık olarak 230-300 milyon civarında kişi bu dili konuşur. Dünyanın en çok konuşulan dilleri arasındadır. Ayrıca sözcük sayısı 125.000'i geçmekte ve bu yüzden dünyanın en zengin dilleri arasında yer almaktadır. Hindistan, Pakistan ve Afganistan'da konuşulan dillerin bir kısmı ve Farsça, Ermenice ve Kürtçe dilleri gibi Bengalce de Sanskritçe kökenlidir. Diğer Doğu Hint-Ari dilleri gibi Bengalce de 800-1200 yılları arasında Magadhi Prakrit dilinden ortaya çıkmıştır. Bangladeş'in resmî dilidir ve Hindistan'da en çok konuşulan ikinci dildir. Bengalce Bengal milliyetçiliğinde önemli bir rol oynar. Bengalce'nin en ünlü kişilerinden biri Nobel Edebiyat Ödüllü Rabindranath Tagore'dir. Tagore Nobel almış ilk Asyalıdır ve aynı zamanda hem Hindistan hem Bangladeş ulusal marşlarının bestecisidir. Bu iki ülkenin ulusal marşı Bengalcedir.

Bangladeş'in Pakistan'ın bir parçası olduğu dönemde Urdu dili az daha Bengalceyi yok ediyor, üstüne üstlük Bengalcenin Arap harfleriyle yazılması isteniyordu. Bunun üzerine dil bilinci güçlü olan Bangladeşliler Bengelci Dil Hareketi'ni başlattılar. 21 Şubat 1952 yılında yapılan birçok insan ana dili uğruna ölmüştür. O gün bugündür 21 Şubat Bangladeş'te Dil Hareket Günü olarak kutlanmaktadır. 17 Kasım 1999'da da 21 Şubat UNESCO tarafından Uluslararası Ana Dil Günü ilan edilmiştir.

Esas Olarak Konuşulduğu Yerler:

Bangladeş
Hindistan

Azınlık Olarak Konuşulduğu Yerler:

Nepal
Singapur
ABD
İngiltere
Kanada 
Avustralya
Suudî Arabistan
Myanmar
Birleşik Arap Emirlikleri
İtalya
Yunanistan
Malavi

Bengal yazısı Latin yazısı gibi değildir. Heceseldir. Asamca, Manipuri ve Munda gibi dillerin de yazımında kullanılır. Aslında 50 harflik olan Sanskritçeyi yazmak için tasarlanmıştır. Ama bu dilin üstüne 10 harf daha eklenerek 60 harflik Bengalce dili oluşturuldu (bu harfler Bengalce'ye hastır). Ama gramer incelemeleri asıl 50 harf üzerinde yapılır. On altı sesli, otuz dört sessiz harf barındırır. Her sessiz harf, alfabenin ilk sesli harfini bünyesinde barındırır. Yazımda büyük-küçük harf kavramı yoktur. Soldan sağa doğru yazılır.

Söz dizimi Türkçeninkine çok benzer. Örnek:

   * Ami = Ben
   * Tumi = Sen
   * Tomake = Seni
   * Bhalobaşi = Seviyorum
   * Ami tomake bhalobaşi = Ben seni seviyorum
   * Torun= Genclik
   * Bari = Ev
   * Bare = Eve, Evde
   * Caççi = Gidiyorum
   * Ami bare caççi = Ben eve gidiyorum

Türkçe ile ortak birçok söz vardır:

   * Baba = Baba
   * Hawa = Hava, Rüzgar
   * Sabun, Şaban = Sabun