Türükçä/İsimler

İSİM:

Çokluk Eki: -lar/lär: qızlar (kızlar), erkäklär ( erkekler)

İYELİK:

	Ana	Biläk	Öy	Üzüm
Meniñ	Anam	Biläğim	Öyüm	Üzümüm
Seniñ	Anañ	Biläğiñ	Öyüñ	Üzümüñ
Anıñ	Anası	Biläği	Öyü	Üzümü
Onuñ	Anası	Biläği	Öyü	Üzümü
Bizniñ	Anamız	Biläğimiz	Öyümüz	Üzümümüz
Sizniñ	Anañız	Biläğiñiz	Öyüñüz	Üzümüñüz
Alarnıñ	Anası	Biläği	Öyü	Üzümü
Olarnıñ	Anası	Biläği	Öyü	Üzümü

• İlgi Hali Eki: -nıñ/-niñ/-nuñ/-nüñ : Aliniñ, Ağañnıñ, Öyümüznüñ , Yurtnuñ
• Yükleme Hali Eki: -nı/-ni/-nu/-nü: Alini, Ağañnı, Öyümüznü, Yurtnu
• Yaklaşma Hali Eki:
  1. Adın yalın hali ile üçüncü tekil ve çoğul şahıs iyelik eki almış halinde, -ga, -gä:

     Aligä, Ağaga, Balalarıga, Bilimgä, İstanbulga, Qızga, Öygä, Yurtuga, Yurtlarıga

  2. Adın tekil ve çoğul üçüncü şahıs iyelik hali dışındaki şahıs iyelik eki almış hallerinde,-a/-ä:

     Ağaña, Balamıza, Bilimiñizä, Qızıma, Öyümä, Sözüñä, Yurtumuza, Yurtuñuza

• Bulunma Hali Eki:-da/dä: Alidä, Ağada, Balalarda, Bilimdä, İstanbulda, Qızda, Öydä, Yurtda, Yurtumuzda
• Uzaklaşma Hali Eki:-dan/dän: Alidän, Ağadan, Balalardan, Bilimdän, İstanbuldan, Qızdan, Öydän, Yurtdan,Yurtumudan
• Vasıta Hali:Bilän bağlacı ile gerçekleştirilir:Men bilän kelmädi,Ekmäkni ağzımız, tilimiz yenä tişlärimiz bilän yermiz.

SORU:

-mı/-mi/-mu/-mü ekleri ile cümleye soru anlamı verilir. Soru eki cümlede en son yer alan ektirve cümleye birleşik yazılır, ayrılmaz, örneğin;Ertägä mäktäpgä keläçäksänmi? (Yarın okula gelecek misin?)Bul Aliniñgimi? ( Bu Ali’ninki mi?)

İSİM ÇEKİMİ:

	Büyük	Bala	Yol-da
Men	Büyükmän	Balaman	Yoldaman
Sen	Büyüksän	Balasan	Yoldasan
An	Büyük(-dür)	Bala(-dır)	Yolda(-dır)
Ol	Büyük(-dür)	Bala(-dır)	Yolda(-dır)
Biz	Büyükmüz	Balamız	Yoldamız
Siz	Büyüksüñüz	Balasıñız	Yoldasıñız
Alar	Büyük(-dürlär)	Bala(-dırlar)	Yolda(-dırlar)
Olar	Büyük(-dürlär)	Bala(-dırlar)	Yolda(-dırlar)

 İsim çekilirken üçüncü tekil ve çoğul şahıslara –dir ekini eklemek isteğe bağlıdır. Kullanımıkonuşmada ciddiyeti, bilimselliği, resmiliği arttırır.İsmin olumsuz çekimi emäz (değil) ya da teğil (değil) sözleri ile yapılır. lendirmedenteğil sözünün kullanımının çok edebi haller, aşırı resmi durumlar, akademik konuşmalar,nezaket gerektiren durumlar gibi belirli alanlarla sınırlı olduğunu hatırlatalım.

• Oquvçı: Öğrenci
• Men bala emäzmän
• Sen bala emäzsän
• An bala emäz(-dir)
• Ol bala emäz(-dir)
• Biz bala emäzmiz
• Siz bala emäzsiñiz
• Alar bala emäz(-dir)
• Olar bala emäz(-dir)