Psikolojiye Giriş/Araştırma Yöntemleri ve İstatistik

Araştırma Yöntemleri

Bilimler gerçeği bulmak için tümevarım ve tümden gelim olmak üzere iki yöntem kullanılır. Tüme varmak, tek tek olaylardan yola çıkarak genel kuram veren akıl yürütmedir. Fizik, Kimya, Biyoloji, Astronomi vb. bize sürekli yeni bilgiler verir. Ancak yanılma olasılığı az da olsa vardır.

-Tümden Gelim: Genel ilkelerden özele varan akıl yürütmeye denir ve %100 kesindir. Ancak yeni bir bilgiyi vermez. Matematik ve mantık, bu yöntem kullanılır. Örnek, tüm insanlar ölümlüdür. Ayşe bir insandır. -> Öyleyse Ayşe bir ölümlüdür.

-Tümevarım: Gözlenen tek tek olgulardan yola çıkarak genel yargılara ulaşmaktır. Başka bir deyişle tümevarım özelden genele giden bir akıl yürütme türüdür. Tümevarım yöntemi ile ilgili verilebilecek en basit örnek; her günün 24 saat sürdüğünün bilinmesi ile “haftanın günleri 24 saattir” şeklinde bir hükme varılabilinmesidir.

Psikoloji'de kullanılan yöntemler

-Betimsel yöntem (Tarama,doğal gözlem, görüşme, vak'a incelemesi) -Korelasyonel Yöntem -Deneysel Yöntem (Bağımlı/bağımsız değişken, kontrol/deney grupları)

-Betimsel yöntem: Bir davranışın, bir olayın, bir ilişkinin betimlenmesini sağlar. Sözle olabileceği gibi sayılarla da olabilir.

a) Tarama: Bu yöntem öğrenci-öğretmen sorunlarının saptanmasında, oyların siyasal partilere dağılımının belirlenmesinde ve kamuoyu yoklamalarında kullanılır. Bunun için test ve anketten yararlanılır. Testler bireyin yeteneğini, zekasını, kişilik yapısını, başarısını ortaya çıkaran araçtır. Bu yolla bireyleri birbirleri ile karşılaştırmak mümkündür. Anketler ise bir konuda düzenlenmiş soruları, ilgili kişilere sorarak ya da göndererek bilgi derlemeye denir. Daha çok kişilerin görüşlerini toplamak amacıyla yapılır.

b) Doğal Gözlem: Gözleyici, duruma ya da olaya herhangi bir müdahalede bulunmaz. Sadece gördüklerini betimler. Gözlem yapmak için, günümüzde gözlem odası, film, fotoğraf makinesi, ses alma aygıtı gibi araçlardan yararlanılır.

c) Görüşme: Konuşma ve konuşturma yoluyla bireyin değerlendirilmesine denir. Bilgi edinmek için yapıldığı gibi ruhsal bozuklukların tedavisinde de kullanılır.

d) Vak'a İncelemesi: Freud'un başvurduğu yöntemdir. Bu yolla aile geçmişi, okul yaşamı, geçirilen hastalıklar, olağanüstü olaylar ve şimdiki durumdan oluşan bir biyografi oluşturulur. Bu biyografi bireyin bugünkü kişilik yapısının ve davranışlarının anlaşılmasında yardımcı olur.

e) İstatistiksel yöntem: Psikolojik araştırmalardan elde edilen sonuçların birçoğu sayılar şeklindedir ve bunların ne anlama geldiğini bilmek gerekir. Bunun içinde istatistiksel yöntemlerden yararlanılır.

-Korelasyonel yöntemler: İki dizi puan ya da ölçüm arasındaki karşılıklı ilişki anlamına gelir. Üç tip korelasyon vardır; pozitif, negatif ve nötr korelasyon.

a) Pozitif Korelasyon: İki cins verinin değişme yönü aynıysa korelasyon pozitiftir.