Mandarin/İçindekiler/Mandarin hakkında

Vikikitap, özgür kütüphane

Mandarince, Çin Halk Cumhuriyeti ve Tayvan gibi Asya ülkelerinde konuşulan Pekin lehçesidir. Günümüzde dünyanın %20'si bu dili ana dili olarak konuşmaktadır.

Mandarin hakkında[değiştir]

ÇHC Bayrağı
ÇC Bayrağı
Singapur Bayrağı
中华人民共和国 (中国)
中華民國 (臺灣)
新加坡共和国 (新加坡)
Çin Halk Cumhuriyeti
(Çin)
Çin Cumhuriyeti
(Tayvan)
Singapur Cumhuriyeti
(Singapur)
Çince'nin küresel kültürel etkisi

Çince dili (汉语/漢語, 华语/華語 veya 中文) Sino-Tibet dil ailesinden. Dünyanın %20'si ana dil olarak bir biçim Çince konuşuyorlar, yani Çince, ana dil olarak, dünyanın en çok konuşan dilidir.

Çince çok çeşitlidir, ve konuşulan Çin dilleri, örneğin Standart Mandarin (Pǔtōnghuà), Şanghayca (Wú) ve Kantonca (Yuèyǔ) karşılıklı anlaşılmıyorlar. Fakat, standartlaştırıldı bir Çince biçimi var - Standart Mandarin, yani Pekin lehçesi. Ancak bu lehçe sadece bir tane Mandarin lehçesidir, çünkü Mandarin kuzey ve güneybatı Çin'de konuşan çok büyük ve muhtelifli bir Çince lehçe grubudur. Standart Mandarin Çin Halk Cumhuriyetin ve Tayvan'ın resmî dilidir, Singapur'un dört resmî dilinden biridir, ve Birleşmiş Milletler'in altı resmî dilinden biridir. Aynı zamanda, Standart Mandarin, herhangi bir Çince biçimi konuşanlar kullanılan yazılan çağdaş standart Çince diline uyuyor. Bu yazılan Çince hem Mandarin, hem de Wu, Kantonca, Hakka, Min-Nan, v.d.. Bu Vikikitap hem konuşan hem de yazılan Standart Mandarin'i öğretiyor.

Çince gramer çoğunlukla Avrupa dillerinin gramerlerinden daha çok basittir (Çince'de fiil zamanlar, çoğullar, ve konu-fiil uyuşma gibi şeyler bulmazsınız), ama aynı zamanda kuşkusuz başlayanı yanıltan birçok tuzak var (örneğin, Çince'de Avrupa dillerinde pek özelliği olmayan tonlar, ölçü kelimeler ve hitap cüzler gibi şeyler.) Ayrıca, yazı sistemin kompleksitesi yeni Çince öğrencileri çoğunlukla yıldırılıyor, çünkü Çince dünyanın birkaç tane alfabe veya hece alfabe kullanmayan dillerinden biridir; bunun yerine binlerce karakterler kullanılıyorlar, her birisi kelime veya bir kelimenin bölümü ifade ediyor. Çin hükümeti Standart Mandarin'i Latin alfabesi ile yazmak için Hanyu Pinyin veya pinyin (汉语拼音/漢語拼音, "sese göre hecelemek") adlı bir sistem yarattılar. Hanyu Pinyin Çince kelimeleri fonetik yönden yazmak için kullanılıyor, ve Çince'yi öğrenenleri Çince'nin telaffuzuyla yardım ediyor. Bu Vikikitap öncelik, gerçek cümlelerden önce, Hanyu Pinyin'i öğretir. Her örnek ve yeni kelime Hanyu Pinyin ile öğretilir.

İki tane karakter seti var: Basitleştirilmiş Çince Karakterleri (简体字/簡體字) ve Geleneksel Çince karakterleri (繁体字/繁體字). Geleneksel karakterlerin nesilleri Çin tarihte binlerce yıl önce kaynaklanıyor, ve bugün hem Hong Kong, Makao ve Tayvan'da, hem de bu ülkeler dışında birçok Çin azınlıklar bu sistemi kullanıyorlar. Basitleştirilmiş Çince karakterler Çin Halk Cumhuriyeti'nde okuryazarlık oranı yükseltmek için ortaya koyulduğu ıslahatların sonucudur, ve artık hem orada hem de Singapur'da kullanılıyor. Her iki sistem çoğunlukla birçok karakteri değiştirilmemiş halinde veya azaltmış çizme sırası ile halinde paylaşıyor; fakat, bazı değişiklikler o kadar formüle değiller. Böylece, Çince'yi ana dili olarak konuşanların çoğu sadece bir tane sistemle yazabiliyorlar, ama aynı anda her iki sistemi genellikle okuyabiliyorlar. Tercihimiz sizin öyle öğrenmeniz. Geleneksel Çince öğrenenler genellikle her iki sistemin okuması daha basit olduğunu hissediyorlar, ama yeni öğrenciler Basitleştirilmiş karakterleri öğrenmesini daha çok az yıldırıcı bir şey olduğunu hissedebilirler. Bu Vikikitap'ta, her örnek ve kelime her iki sistemde veriliyor, ve istediğiniz sistemiyle bütün Vikikitap'ında takılabilirsiniz.

Çince karakterler geçmişte diğer Asyalı ülkelerce de kullanıldı ve bazıları hala kullanıyorlar. Bazı yaşlı Koreliler Çince karakterlerin nasıl yazıldığını hala biliyorlar ama daha genç nesiller sadece Kore alfabesiyle, hangıl, okuma ve yazma öğrenmişler. Japonlar hala kısmen Çince karakterleri kullanıp (Japonca'da Çince karakterlerin adı kanji'dir) Japonca yazıyorlar. Kuzey Kore'de ve Vietnam'da ise 20. yüzyıla kadar kullanılmıştır. Yazının Korece adı 한자/漢字 (Hanja / Hancha), Vietnamca adları ise Hán Việt/漢越, Hán Nôm/漢喃, Hán Tự/漢字 ve Chữ Nôm/𡨸喃 olarak geçer.