Gürcüce/Önsöz
Dil Edebiyat
[değiştir]
Gürcüce; Lazca, Megrelce ve Svanca ile birlikte Güney Kafkas dil ailesi (South Caucasian) içerisinde yer alır. Bu dil ailesine Kartvel dilleri (Kartvelian Languages) de denilmektedir.
Gürcüce, yaklaşık 4 milyon kadar kişi tarafından Gürcistan'da konuşulur. Bunun dışında yurtdışında yaşayan Gürcüleri de sayarsak yaklaşık 6 milyonu bulurlar. Rusya, Amerika, Avrupa Birliği, Türkiye ('de Çveneburiler), İran ('da Fereydan Gürcüleri), Azerbaycan'da (İngilolar), yaşarlar.
Gürcüce, Gürcülerin etnografik gruplarının, diğer Güney Kafkas dilleri olan Svanca, Megrelce ve Lazca konuşan halkın da edebiyat dilidir. Öte yandan Gürcistan Yahudilerinin konuştuğu ve Gruzinik veya Kivruli olarak adlandırılan dili de Gürcistan’da 20.000 kişi ve ayrıca başka yerlerde 65.000 kişi (İsrail’de 60.000 kişi) konuşmaktadır
Gürcüce Güney Kafkas dillerinin en yaygın dilidir. Güney Kafkas dilleri ise Gürcüce ile birlikte Svanca (Gürcistan’ın kuzeybatı kesiminde, Svaneti’de konuşulur), Megrelce (Gürcistan’ın batı kesiminde, Samegrelo ve Abhazya’da konuşulur) ve Lazca’dan (çoğunluğu Türkiye’de olmak üzere Karadeniz kıyısında konuşulur) oluşur.
Gürcüce, zengin bir edebiyat geleneğine sahiptir. Günümüze ulaşan Gürcüce en eski edebi metin, İakob Tsurtaveli’nin 5. yüzyılda yazdığı “Kraliçenin, Azize Şuşanik’in Çilesi”dir (Tsamebay tsmindisa Şuşanikisi, dedoplisa veya kısaca Şuşanikis Tsameba). Gürcü ulusal destanı “Kaplan Postlu Şövalye” (Vephistqaosani) ise, Şota Rustaveli tarafından 12. yüzyılda yazılmıştır.
Tarih
[değiştir]
Gürcüler kendilerini Kartveli; dillerini de Kartuli olarak adlandırırlar, bu isim Gürcü ulusunun atası sayılan ve Tarihi Gürcü Kroniklerinde bahsedilen (Nuh'un oğlu) Yafes'in büyük torunu Kartlos ile bağlantılıdır.. Gürcüler, değişik dillerde birbirinden farklı adlarla anılırlar. Türkçe’deki Gürcü adı ise, İranlıların Gürcüleri verdiği ad olan Kurc veya Gurc adından gelir. Osmanlı döneminde kullanılan Gürci adı da buradan gelir. İngilizce’de Georgians, Almanca’daki Georgier, Fransızca’daki Géorgiens gibi adların da ülkenin koruyucu azizi olan Aziz George (veya Türkçe'ye Yunanca'dan geçmiş ifadesiyle Aya Yorgi)'dan gelmiş olması ihtimaldir.