Özbekçe/Ders 1

Menge kene

Diyaloglar

[

Uzbek Dialogue • Ders 1 • audio: upload • upload (131 + 142 kb • help) Greetings
Donald	Assalom alaykum!
Erkin	Vaalaykum assalom! Xush kelibsiz! Marhamat, kiring.
Donald	Rahmat!
	İkinci Diyalog
Donald	Mening ismim Donald. Men Kaliforniyadan keldim.
Erkin	Xush kelibsiz! Marhamat, keling. Mening ismim Erkin. Men o’qituvchiman.
Donald	Men O’zbek tilini o’rganyapman. Men O’zbekistonda ishlamoqchiman.
	Üçüncü Diyalog
Erkin	Yaxshimisiz? Ishlaringiz yaxshimi?
Donald	Rahmat! Ishlarim juda yaxshi. Sizning ishlaringiz qanday?
Erkin	Mening ishlarim ham yaxshi
	Dördüncü Diyalog
Donald	Kechiring. Men Qaytaman.
Erkin	Xayr! Yaxshi boring.
Donald	Xo’p, xayr! Yaxshi qoling.

Vokabüler

[

Uzbek Dialogue • Ders 1 • audio (upload) Vocabulary
Assalomu alaykum!	Esselamun aleyküm!
Vaalaykum Assalom!	Ve aleyküm selam!
Xush	hoş, iyi
kelibsiz	geldiniz
Xush kelibsiz	Hoş geldiniz
Marhamat	Lütfen
kirmoq	girmek
kiring	girin
Rahmat	Teşekkür ederim
men	ben
mening	benim
ismim	ismim
Kalaforniyadan	Kaliforniya'dan
keldim	geldim
keling	gelin
Erkin	Erkin
o’qituvchiman	öğretmenim
O’zbek	Özbek
o’zbek tilini	Özbek dilini
o’rganyapman	öğreniyorum
O’zbekistonda	Özbekistan'da
ishlamoqchiman	çalışmak niyetindeyim
yaxshi	iyi
-mi	mi
yaxshimi?	iyi mi?
yaxshimisiz?	iyi misiniz?
ishlaringiz	işleriniz
ishlaringiz yaxshimi?	işleriniz iyi mi?
ishlarim	işlerim
juda	çok
sizning	sizin
ishlaringiz qanday?	işleriniz nasıl?
mening	benim
ishlarim ham yaxshi	işlerim de iyi
kechiring	bağışlayın
qaytaman*	gideceğim
xayr	hoşça kalın
boring	gidin
yaxshi boring	iyi gidin (=güle güle)
xo’p	tamam
qoling	kalın
yaxshi qoling	iyi kalın (=hoşça kalın)

*(Qaytaman "Gideceğim / Gidiyorum", veya "Geri döneceğim / Geri dönüyorum")

Gramer ve Vokabüler Açıklamaları

Diyalog 1 için

Assalomu Alaykum İslam dünyasında çok yaygın kullanılan bir selamlamadır. Anlamı Allah'ın selamı üzerinize olsun olan Arapça bir selamlamadır ve cevaben daima Vaalaykum Assalom yani Senin de Allah'ın selamı üzerine olsun denilmektedir.

Özbekler'in günün farklı zamanlarında kullandıkları başka selamlamaları da vardır. Bu selamlamalara verilen cevap genellikle aynısıdır.

[

Uzbek Dialogue • Ders 1 • audio (upload) Selamlama Biçimleri
Xayrli tong!	Günaydın! / Hayırlı sabahlar!
Xayrli kun!	Tünaydın! / Hayırlı günler!
Xayrli oqshom!	İyi akşamlar! / Hayırlı akşamlar!
Xayrli kech!	İyi geceler! / Hayırlı geceler!
Yaxshimisiz!	İyi misiniz?
Omonmisiz!	Güvende misiniz?
Esonmisiz!	Esen misiniz?
Salom!	Selam

Omonmisiz! çoğunlukla kadınlar tarafından kullanılır.

Diyalog 2 için

Önceki derslerden:

Standart Özbekçede hem teklik hem çokluk zamirler vardır:

[

İkinci şahıs zamiri sen bir veya daha fazla arkadaşa, akrana veya daha genç olanlara veya aileden olanlara işaret eder. (Çokluk şekli senlar de vardır.) Siz ise daha yaşlı olanlara veya aileden olmayanlara hitap şeklidir ve birden fazla insana işaret eder. (Çokluk şekli sizlar de vardır.)

Üçüncü teklik şahıs zamiri u erkek, kadın ve eşyalar için aynıdır; neye işaret ettiği bağlamdan anlaşılır. (Türkçedeki o ile aynıdır; bu açıklama İngilizce konuşanlar için yapılmış)

Mening ('benim') birinci teklik şahıs men zamirinin iyeliğidir. Teklik ve çokluk iyelik zamirleri:

[

Uzbek Dialogue • Ders 1 • audio (upload) Zamirler (İyelik)
Teklik		Çokluk
mening	benim	bizning	bizim
sening	senin	sizning	sizin
uning	onun	ularning	onların

Sonek -man '-(y)Im, -(y)Um', şahıs ifade eder ve bir isim-fiildir. Standart Özbekçedeki teklik ve çokluk şahıs isim-fiil ekleri:

[

Uzbek Dialogue • Ders 1 • audio (upload) İsim Çekim Ekleri
Teklik		Çokluk
-man	'-(y)Im, -(y)Um'	-miz	'(y)Iz, (y)Uz'
-san	'-sIn, -sUn'	-siz	'-sInIz, -sUnUz'
(eksiz)	(eksiz) veya '-dIr, -dUr'	-lar	'-lAr, -dIrlAr, -dUrlAr'

Diyalog 3 için

Çokluk eki -lar'dir. İsim köküne eklenir:

[

Özbekler bir kimsenin iyiliğini soracakları zaman genellikle şu ifadeleri kullanırlar: Ishlaringiz qanday? (İşleriniz nasıl?), Ishlaringiz yaxshimi? (İşleriniz iyi mi?). Cevap Yaxshi (İyi), Ishlarim Yaxshi (İşlerim iyi), veya Rahmat (Teşekkürler) olabilir.

Soru eki -midir. Cümleyi soru kalıbına sokmak için yapılacak şey bu eki cümlenin yükleminin sonuna eklemektir.:

[

Diyalog 4 için

Özbekler birbirinden ayrılırken, genellikle karşılıklı olarak hoşçakal anlamında bir dizi söz söylerler. Bazıları bunlardır:

[

Uzbek Dialogue • Ders 1 • audio (upload) Forms of Greeting
Xayr!	Hoşça kal!
Xayr, Yaxshi boring!	Güle güle, iyi gidin!
Ko’rishguncha!	Görüşmek üzere!
Uchrashguncha!	Görüşmek üzere!
Ertag’acha	Yarına kadar!
Tuningiz xayrli bo’lsin!	Geceniz hayırlı olsun!

Ayrılma ifadesi Xayr! günün herhangi bir vaktinde kullanılabilir. Xayr, yaxshi qoling! ifadesi bir misafir ya da ayrılmakta olan kimse tarafından kullanılır. Xayr, yakshi boring! ifadesi ev sahibi ya da kalmakta olan kimse tarafından kullanılır.

Özbekçe xo’p sözcüğünün 'iyi', 'pekâlâ', 'anlaştık' ve 'tamam'ı da kapsayan bir çok anlamı vardır.