Vikikitap'ı Kullanma/Yeni bir kitap başlatma

Vikikitap'taki kitapların geleneksel kitaplardan farkları var mıdır, varsa nelerdir?

Vikikitap, geleneksel bir kitap yayınlama ortamı değildir, bu yüzden Vikikitap'taki kitapların geleneksel kitap tanımına uyması beklenemez. Vikikitap'taki kitaplar viki dili kullanılarak yazılır. Ayrıca Vikikitap'ta yalnızca, bilgi veren (eğitici) kitaplar bulunabilir. Diğer tür kitaplar (hikaye, şiir vb.) burada yayınlanamaz.

Vikikitap'taki kitaplar geleneksel kitaplar gibi olmak zorunda değildir, Vikikitap'taki kitaplarla geleneksel kitaplar arasındaki farklardan bazıları şunlardır:

Uzunluk

Vikikitap'taki kitaplar basılı kitapların uzunluk bakımından getirdiği kısıtlamalara tabi değildir. Vikikitap'taki kitapların önceden belirlenmiş minimum veya maksimum uzunluğu yoktur. Bazı kitaplar çok kısa, bazıları da çok uzun olabilir. Vikikitap'ta önemli olan kitabın uzunluğu değil, kitabın gerekli bilgiyi içerip içermediğidir.

Sürümler

Her ne kadar bazı kitaplar "tamamlanmış" sayılsa da aslında Vikikitap'taki tüm kitaplar bir sürekli gelişim döngüsü içindedirler. Genel olarak Vikikitap'taki kitapların sabit bir sürümü yoktur. Bu durumun tek istisnası PDF sürümlerdir. PDF sürümler göreceli olarak daha uzun süre sabit kalırlar.

Biçem

Vikikitap'taki birçok kitap, yazınsal biçem olarak geleneksel kitaplara benzeme eğilimindedir, ancak böyle bir şey zorunlu değildir. Vikikitap'taki kitaplarda geleneksel kitaplarda bulunamayacak dolaşım linkleri ve çoklu ortam gibi web tabanlı özellikler bulunabilir. Vikikitap sayesinde yazar, geleneksel kitaplardaki kısıtlı sunum imkanlarından sıyrılır ve daha önce denenmemiş birçok sunum kombinasyonunu deneyebilir, geleneksel kitaplarda Vikikitap'taki kadar geniş sunum türü imkanı yoktur.

Vikikitap'ta kitap yazmak zor mudur?

Birçok insan kitap yazmanın çok büyük bir iş olduğunu düşünür ve bu yüzden kitap yazmaya başlama cesaretini kendinde bulamaz. Ancak aslında Vikikitap'ta kitap yazmak o kadar da zor değildir. Eğer kitabı tek başınıza başlatmaya cesaret edemiyorsanız Vikikitap'ta (örneğin köy çeşmesinde) veya başka bir yerde kitabınızın tanıtımını yapabilir ve başka kullanıcıların yüklendiğiniz sorumluluğu azaltmasını sağlayabilirsiniz.

Kitap yazmaya başladığınızda başka editörler herhangi bir konuda (örneğin organizasyon veya biçimlendirme) size yardım edebilir. Kitap yazarken takıldığınız herhangi bir noktada köy çeşmesini kullanarak başka kullanıcılardan yardım isteyebilirsiniz.

Ancak şunları yanlış anlamayın: Vikikitap'ta kitap yazmak büyük bir iştir. Kitaplar büyük ve göz korkutucudur. Ancak viki, kitapların istediğiniz zamanda istediğiniz kadarını yazmanıza ve başka yazar ve editörlerden yardım istemenize olanak tanır. Yeni bir kitap yazmaya başlamadan önce kendinize, kitabı başlatıp büyütmek ve başka editörleri kitabınıza çekerek katkı yapmalarını sağlamak için yeterli zaman ve azminiz olup olmadığını sorun. Eğer bunlara sahip değilseniz kitabınız, başladıktan kısa bir süre sonra atıl hale gelebilir.

Yeni bir kitap başlatma

Eğer yazmak istediğiniz kitap Vikikitap'ta yoksa başlatabilirsiniz. Kitabı zamanla büyütüp geliştireceğini düşünen herkes yeni bir kitap başlatabilir. Ancak, Vikikitap'ta bulunabilecek kitaplar konusunda bir sınırlama vardır. Vikitap'ta hangi kitapların bulunup, hangi kitapların bulunamayacağını Vikikitap:Vikikitap nedir? sayfasından öğrenebilirsiniz.

Yeni bir kitap oluşturma işleminin çeşitli faydaları vardır:

1. Kitabı oluşturan olarak size, bildiğiniz bir konuyu anlatma imkanı verir.
2. Okuyucuların para ödemeden konuyu öğrenmelerine imkan verir.
3. Başka vikiyazarların kitabınıza -küçük de olsa- katkıda bulunmalarını sağlar, bu sayede kitabınız daha iyi bir kaynak olur.

Bir konuyu öğrenmenin en iyi yolu o konuyu öğretmektir, yani yukarıdaki ilk madde ile bir taşla birçok kuş vurmuş olursunuz. Sadece konuyu başkalarına öğretme değil, kendi bilgi birikiminizi pekiştirme ve topluluktan saygı görme kazanacağınız şeylerdendir.

Yukarıdaki ikinci madde ise başka bir önemli noktadır. Geleneksel basılı kitaplar tipik olarak son derece pahalıdır. Zaten bu yüzden yayıncılar birkaç yıl arayla kitabın yeni baskılarını çıkartırlar. Kitabın yeni baskısı çıktığında eski basım, daha çok bulunsa veya daha ucuz olsa bile güncelliğini yitirmiş sayılır. Vikikitap'taki kitaplar, internette bulunduğu için ücretsiz olarak okunup, bilgisayara ücretsiz olarak indirilebilir.

İyi bir kitabın aşağıdaki özelliklere sahip olması gerekir:

1. iyi bir plan
2. Sağlam bir altyapı
3. Belirli bir odak noktası
4. Geniş kapsam

Bu özellikler olmadan kitap taslak halinde, başka bir kitapla birleştirilmek zorunda veya yalnız kalabilir (başka kitaplar link vermeyebilir). Bu konular aşağıda biraz daha detaylandırılmıştır:

İyi bir plan

Vikikitap'taki kitapların belirli bir planı, gelişim yönü ve amacı olmalıdır. Vikikitap'ın faydalı olmayan veya bilgi vermeyen kitaplara ihtiyacı yoktur. En iyi kitaplar ana hat veya planla başlar. Kitaptaki her bir bölüm bir sonraki bölüme giriş niteliğinde olmalıdır. İçerik mantıklı bir sırayla sunulmalıdır. Sadece birbiriyle ilişkili ansiklopedi maddelerinin birleştirilmesiyle elde edilen kitaplar "makropedi" olarak bilinir ve bu tür kitapların Vikikitap'ta yeri yoktur. İyi bir plan kitabın, baştan sona bir bütünlük arz etmesini sağlar, bu sayede kitabın bir "makropedi" olması engellenir.

Sağlam bir altyapı

Kitabın sağlam bir altyapısı olmalıdır. Okuyucular kitabın sayfaları arasında rahatça dolaşabilmeli, yeni katkıcılar hangi bilginin nereye koyulacağını tam olarak bilebilmelidir. Sayfaların adlandırma düzeni birbiriyle tutarlı olmalıdır. Ayrıca kitapların kendi özel şablonları olması ve bazı ortak şablonların da kitaplarda kullanılması önerilmektedir. MediaWiki yazılımı sayesinde son derece şık şablonlar oluşturulabilmekte ve Vikikitap'ta da birçok kullanışlı hazır şablon bulunmaktadır.

Belirli bir odak noktası

Vikikitap'taki kitapların belirli bir odak noktası olmalıdır, çok fazla şeyden bahseden ve/veya odak noktası tam belli olmayan kitaplar Vikikitap'a göre değildir. Örneğin eğer konuya yüzeysel bir giriş yapmayacak, derine dalacaksınız "Fizik" isminde bir kitap oluşturmak yerine "Statik Fizik", "Dinamik" ve "Elektromanyetik Dalgalar" gibi kitaplar oluşturmanız daha hoş olacaktır. Kitabınızı gören bir okuyucu kitabın tam olarak ne içerdiğini anlamalıdır. Zikretmemiz gereken başka bir önemli nokta da Vikikitap'ın temel bilimlerde eksiksiz bir kütüphane olmasıdır, diğer bir ifadeyle Vikikitap'ta matematik, dil gibi temel bilimlerin kitapları zaten vardır. Yazacağınız yeni kitap Vikikitap'ta zaten var olan bu kitapların içeriğini tekrar etmemelidir. "İdare eder" birçok iş yerine "mükemmel" tek bir iş yapmanız Vikikitap açısından daha iyidir..

Geniş kapsam

Her kitap ele aldığı konuyu yeterince anlatmalıdır (ne az ne çok). Örneğin "X'e Giriş" ismindeki bir kitabın isminden de anlaşılacağı üzere ilgili konuya bir giriş yapması yeterlidir. Benzer şekilde "İleri X" ismindeki bir kitabın konunun sadece "ileri" olarak nitelendirilebilecek kısımlarını kapsaması yeterlidir. "X" ismindeki bir kitabın ise kendisini herhangi bir perspektife kısıtlamaması, konunun her şeyini anlatması gerekir. Kapsamla ilgili en temel kural, kitapların yalnızca kendi konusunu içermesi ve her kitabın kendi alt bölümlerini oluşturmasıdır.

Bu gereklilikler bir seçkin kitap olmanın da ön gereklilikleridir. Kitabınızın bu özellikleri kazanması, kitabın sizin katkılarınızın yanında başka kullanıcıların da katkılarıyla büyüyüp gelişmesine yardımcı olacaktır.

Kitaba ihtiyaç var mı?

Hopefully your decision to create a new book will be mitigated by a specific need here at Wikibooks. Maybe it's a gaping hole in a particular bookshelf ("I can't believe they have a mathematics bookshelf without calculus!"), or maybe there are many smaller books on the subject that could be effectively merged into a new monolithic book. Also, before you create a new book here, it is a good idea to ensure that the book is actually right for Wikibooks:

• Is it allowed under policy?
• Is Wikibooks the best wiki to host this material?
• Will other people be able to contribute to it?
• Will other readers be able to understand this subject?

If the answer to all these questions is "yes", Then you are well on your way to being able to start your project.

Target Audience

Implicitly, if there is a need for your book, then there is somebody who needs it. This vague somebody is your target audience, and is who you are writing your book for. Because you are writing a textbook, your target audience will most likely be school students. However, even under the banner of "school students" there are a number of different classifications that are worth considering. Students can be separated by age: young children (the target audience of Wikijunior), Highschool students, University Students, and Professionals (The target audience of Wikiprofessional). Some subjects are not conducive to certain target audience, in the same way that certain styles of writing are not good for a target audience. For instance, we aren't going to attempt to teach young children about "SPARC Assembly Programming". We also aren't going to try and write a children's book using big words and complicated sentences.

Under the sub-heading of "University Students" also, there is a difference between different types of students. There is a distinct difference in the way a single subject can be taught between different groups of students: Statistics is taught differently between business majors (where it is taught predominantly using algebra), and mathematics students (where it is taught predominantly using calculus).

When considering this, there are multiple ways to go about creating a new book for your subject. Either you can make a book tailored specifically towards a single target audience ("Statistics for Mathematicians"), or you can make a single book ("Statistics") That will consider the topic from multiple angles. For instance, you can separate the book into 2 distinct başlıks (one for business readers, and one for mathematics readers), or you can separate each individual page into the different başlıks (one başlık for the algebraic formulas and results, and a bottom başlık for the calculus derivations).

Picking a Title

Picking a title is the first and arguably the most important task that a new author has. A good title will make a book easy to find and easy to remember. Long and complicated titles, ambiguous titles, or unspecific titles will have the opposite effect. Here are some general guidelines to get you started. Keep in mind that these are not hard and fast rules, and that many successful books have not followed these guidelines:

1. Use a common name for your topic
2. Avoid qualifiers such as "Introduction to...", "Advanced...", "...For Beginners", etc. You may need qualifiers if there are other books on your subject, however.
3. Don't name a book after a particular school course
4. Don't give your book a subtitle. If you do, don't include the subtitle on the cover, not in the link to the book.
5. Don't number books sequentially.

Nasıl yeni bir kitap başlatılır

Bir başlık belirledikten sonra yeni bir kitap oluşturmak oldukça kolaydır. Sağ üst köşede, sayfa sekmelerinin en sağında bulunan arama kutusuna kitabınızın adını yazıp büyüteç simgesine tıklayın. Eğer yazdığınız isimde bir kitap varsa doğrudan o sayfaya yönlendirilirsiniz. Eğer yazdığınız adda bir kitap mevcutsa, kendinize yeni bir başlık seçebilir veya o kitaba katkıda bulunabilirsiniz.

Kitap adını oluşturan her kelime büyük harfle başlamlıdır. Bunun ile ilgili kesin kurallar belirten bir politika yoktur. Yalnızca bir öneri. İşte bazı örnekler:

• "İyi Bir Kitap Adı" (tüm kelimelerin ilk harfi büyük)
• "Kötü bir kitap adı" (sadece ilk kelimenin ilk harfi büyük)

Kitap adının ilk kelimesinin ilk harfi yazılım tarafından otomatik olarak büyük harfe dönüştürülür.

The Landing Page

If the book is titled "My New Book", then that page is called the landing page. When a new reader comes to your book, the landing page is the first page they see. The landing page is also where cleanup templates and organizational templates for your book are placed.

There are two schools of thought when it comes to landing pages:

1. The landing page should be a cover page, with a link to the table of contents. This follows a printed book metaphore where you see the cover of a book first, and have to turn to the Table of Contents.
2. The landing page is the table of contents, with a link to an optional cover page and links to all the pages in the book. This is more of a web-oriented structure that can be easier to navigate but not always as aesthetically pleasing.

Wikibooks does not mandate that either of these methods be used before the other. However, option #2 tends to be the more popular one. Notice that all books really need a table of contents to stay organized and link to all the sub-pages in the book. However books don't all need cover pages, and many books do not have them.

The Table of Contents

The table of contents is important for a number of reasons:

For Readers

The table of contents lists all the pages in the book, and shows the intended reading order of them. If material in the book builds logically from one chapter to the next, then the pages should be read in the given order.

For Authors

The table of contents serves as an organizational outline, showing which material should be placed where and in what order. This is especially valuable when the book is first created, because the table of contents acts like a type of "to do list" to show which pages have not yet been written.

The most basic table of contents has a list of all pages in the book, one on each line such as in a bullet list. More advanced tables of contents can break groups of pages into named başlıks, and contain links to related books and book metadata.

Find an Example

Sometimes you can start off on your own book with no help and do perfectly well. Often, however, you will want to model your book's format and organization on established books. Some examples of well-established books that have been successful are Featured Books. You can use these books as good models for your new book.

Hijacking Redirects

A good writer will attempt to anticipate what readers will be searching for. For instance, a reader is more likely to type "Animals" into the search box than to type "An Introduction to Various Animals". This insight should play a role when you title your book, because you want your book to have a title that readers will be able to find.

Sometimes a book will have many Aliases. That is, sometimes there are many common terms that refer to the material in a book. A common example of this is an acronym of the book's title. If nobody else is using those pages, make them into redirects to your book. That way when a person searches for "Animals", "Critters", or "Creatures", they can all be taken directly to your book.

Donating an Existing Book

Frequently authors have books already written that they would like to donate to Wikibooks. If you are willing to release your book under the terms of the GFDL license, and if your book meets our inclusion criteria, then you might be able to donate the book to Wikibooks. We've set up a guideline to help with the donation process at WB:DONATE. We'll also cover book donations in a later chapter of this book.

People who are interested in donating books should read the entire donations page, as well as the text of the GFDL license before taking any action.