Vikikitap'ı Kullanma/Vikipedi'den gelenler için

Vikipedi, Vikikitap'ın önemli bir kardeş projesidir ve birçok Vikikitap kullanıcısı Vikikitap'a gelmeden önce Vikipedi'yle haşır neşir olmuştur. İki proje arasında özellikle yazılımsal benzerlikler olmak üzere birçok benzerlik olmasına rağmen ilk bakışta göze çarpmayan ve vikipedistlerin kafasını karıştırabilecek çeşitli farklar da vardır. Bu sayfa, Vikikitap'a Vikipedi'den gelenlerin Vikikitap'a hızlı bir şekilde alışması amacıyla bir hızlı başlangıç rehberi olarak hazırlanmıştır.

Kitaplar vs. ansiklopedi maddeleri

Vikipedi ansiklopedi maddeleri, Vikikitap ise kitaplar içindir. Kuşkusuz kitap ve ansiklopedi maddesi kavramları birbirinden farklıdır. Bir ansiklopedi maddesi sadece bilgi verme amacı güderken bir kitabın amacı ise öğretmektir. Aynı miktarda cümle içeren bir ansiklopedi maddesiyle bir kitap sayfasını kıyasladığımızda kitap sayfasının daha az bilgi verdiğini ama daha çok açıklama, örnek vb. içerdiğini görürüz.

Vikikitap'taki kitaplar normal kitaplarla aynı mantıkla oluşturulur. Her kitabın bir "içindekiler" sayfası vardır. Ayrıca kitabın içeriği sayfalara ayrılmalıdır. Kitap ve sayfaları hiyerarşik bir düzende oluşturulmalıdır. Kitabın kendi sayfası hiyerarşinin tepesinde olmalı ve kitabın diğer sayfaları onun altında yer almalıdır. Bu sayede hangi sayfaların hangi kitaplara ait olduğu karışmaz.

Vikikitap'taki kitaplar da normal kitapların sahip olduğu aşağıdaki bölümlere sahip olabilir:

Kapak: Kitabın adı, kapak resmi ve kitap hakkında kısa bir özet yer alır
Önsöz: Kitap hakkında bilgi veren ve yazar(lar) tarafından yazılmış bir sayfa
Sözlük: Kitapta kullanılan terim ve ifadelerin anlamları
Ek(ler): Kitabın asıl içeriğine yardımcı olan, okunması kitabın öğrettiği konuyu tam olarak hazmetmek için gerekli olan sayfa(lar)

Ansiklopedi maddesiyle kitap arasında bu farklardan başka farklar da vardır. Örneğin bir kitabın sayfaları birbiriyle alakalı olmalıdır. Sayfaların sırası daha iyi öğretecek şekilde olmalıdır. Sayfalar sanki bir bütünden parçalara ayrılmış izlenimi vermelidir. Kitap, benzer konudaki ansiklopedi maddelerinin bir araya getirilmişi değildir. Sadece yemek kitabı gibi bazı kitaplar basit bir sayfa koleksiyonu şeklindedir. Ancak bu kitaplar sadece birer istisnadır. Eğer bir kitabın sayfalarının belirli bir okuma sırası ve merkezi dayanak noktası yoksa en azından eğitici olmalıdır.

Kitaplaştırma

Birçok kitap bir ansiklopedi maddesi gibi veya ansiklopedi maddelerinin bir koleksiyonu gibi başlar. Bir ansiklopedi maddesi koleksiyonu bir kitap sayılmaz. Ancak gelişim aşamasında bir kitabın ansiklopedi maddesi koleksiyonu gibi durmasında bir sakınca yoktur. Bunun çeşitli sebepleri vardır. İlk olarak; birçok kitap, temeli oluşturmak amacıyla Vikipedi'den içerik aktarılmasıyla başlar. İkinci olarak ise; genellikle önce bilgiyi yazmak, sonra bilgiyi organize etmek ve düzenlemek daha kolaydır. Ansiklopedi maddesi koleksiyonları eğer uzun bir süre boyunca kitaplaştırılmazsa silinmeye aday gösterilebilir.

Vikikitap'taki sayfalarda sık bağlantı kullanılması pek önerilmez. Bunun çeşitli sebepleri vardır. Örneğin kitaplar "kendini açıklayan" türde olmalıdır. Yani kitabı okuyan kişi kitabı okurken başka sayfalara gitme gereksinimi görmemelidir. Aksi takdirde kişinin okuma verimi düşer ve kişi okumaktan sıkılabilir. Ayrıca kitabınızda çok fazla bağlantı olması kitabınızın yeterince kapsamlı olmadığı anlamına gelir.

Vikikitap'ta, Vikipedi'de yaptığınız gibi [[yaygın]] kelimelere [[parantezler]] koyarak bağlantı oluşturmak kesinlikle tavsiye edilmez. Çünkü bu tür yaygın kelimelerle kitap başlatılması Vikikitap'ta pek mümkün değildir. Ayrıca bu bağlantıların "pipped link" kullanılarak Vikipedi'ye yönlendirilmesi de tavsiye edilen bir şey değildir. Çünkü bu tür bağlantılar her zaman doğru olmayabilir. Çünkü ilgili sayfa silinmiş, taşınmış vs. olabilir. Ayrıca okuyucuyu projeler arasında mekik dokutmak pek tavsiye edilmez.

Burada söylediğimiz bütün şeyler sadece satır içi bağlantılar içindir. Satır içi bağlantı türü dışında çeşitli bağlantı türleri de vardır. Örneğin bir kitabın Vikipedi'deki ilgili maddesine bağlantı vermek için {{vikipedi}} şablonunu kullanabilirsiniz. Ki bu da tavsiye edilen bir şeydir. Ayrıca kitabınız için bir "Kaynakça" sayfası oluşturabilir ve kitabı yazarken faydalandığınız kaynakları bu sayfaya ekleyebilirsiniz.

Vikipedi'den gelenler için SSS

Soru: Vikipedi projelerinin Vikikitap'ta karşılığı var mı?
- Yanıt: Var. Kitaplıklar bu işi görüyor. Bir kitaplık sayfasında o kitaplıktaki kitapları, o kitapların hangi alanda geliştirilebileceğini, vs. öğrenebilir, ilgili kitaplık sayfasının tartışma sayfasında o kitaplık hakkında tartışabilirsiniz.
Soru: Neden yazdığım maddenin "yeniden vikileştirilmesi" gerekiyor?
- Yanıt: Vikikitap'ta adlandırma Vikipedi'de olduğu gibi değildir ve [[herhangi]] [[bir]] [[kelime]]ye giden bağlantılar Vikikitap'ta muhtemelen herhangi bir sayfaya işaret etmeyecektir. Ayrıca kitaplarda çoğu dış bağlantı ve kaynaklar birlikte, toplu bir kaynakça içerisinde sunulur. Ayrıntılar için Vikikitap:Yeniden vikileştirme sayfasına bakın.
Soru: Sayfa adlandırma yöntemi nasıldır?
- Yanıt: Kitabın ana sayfası genel olarak "Kitap Adı" şeklinde, alt sayfalar da "Kitap Adı/Alt Sayfa" veya "Kitap Adı/Bölüm/Alt Sayfa" şeklinde adlandırılır. Vikikitap, Vikipedi'de anlam ayrımında kullanılan "Kitap Adı (Sayfa Adı)" şeklindeki adlandırma yöntemini kullanmaz.
Soru: Vikikitap'ın politikaları nelerdir, Vikipedi'ninkiler ile arasındaki farklar nelerdir?
- Yanıt: Büyük veya küçük birçok fark vardır. Eğer politikalarla ilgileniyorsanız, Vikikitap politikalarının tam listesine bakın. Vikikitap Vikipediden daha minimalist olma eğilimindedir, dolayısıyla politika ve yönergelerimiz Vikipedi'ninkilere göre çok daha azdır.
Soru: Sayfa oluşturmak ve düzenlemek için önerilen biçem nedir?
- Yanıt: Belirlenmiş tek bir biçem (stil, tarz) bulunmamakla beraber yeni Vikikitap kullanıcıları için önerilerimiz vardır. Önerilerimizi inceleyin ama bunların sadece birer yönerge, yani yönlendirme amaçlı olduğunu unutmayın. Bir kitap yazarı olarak kitabınızın tasarımında size birçok özgürlük verilmiştir. Yazarlar anlaşmazlığa düştüğünde, fikir birliği oluşturmaya çalışmalısınız.
Soru: Yeni bir kitabın düzeni/kime yönelik olduğu/biçemi/dolaşımı gibi özelliklerine kim karar verir? İzlenecek tek bir doğru yol mu vardır?
- Yanıt: Bir kitap ile ilgili kararları kim verir? Tabii ki siz! İş kitap yazmaya gelince Vikikitap yazarlarına çok geniş özgürlükler verilir. Tek istediğimiz kitabın tüm sayfalarında aynı belirlenmiş düzeni uygulamanız. Böylece sayfalar arasında bütünlük ve devamlılık sağlanmış olur. Farklı kitapların farklı hedef okuyucu kitleleri vardır, dolayısıyla bu farklı okuyucu kitlesi için kitaplar farklı stiller uygulayabilir. Örneğin çocuklara yönelik bir kitapta bol bol renkler ve resimler kullanılırken yetişkinlere yönelik bir kitap daha sade olabilir.
Soru: Burada anlam ayrım sayfaları var mı?
- Yanıt: Hayır. Burada da bazı yönlendirmeler ve kitaplıklar gibi organizasyon sayfaları var. Ancak "Yemek:" alan adındaki bazı sayfalar dışında anlam ayrım sayfaları kullanılmıyor.
Soru: Vikipedi'den madde ya da maddeleri Vikikitap'a taşıyıp üzerinde kitap oluşturacak şekilde çalışmak istiyorum. Bunun hakkında bir politika var mı?
- Yanıt: Tek yapmanız gereken Vikikitap:İçe aktarma istekleri sayfasından ilgili madde isteğinde bulunmak. Daha sonra içeri aktarılmış sayfaya eklenen talimatlara uymanız gerekiyor.

Nasıl yardımcı olabilirsiniz

Soru: Vikikitap'ta yapılabilecek ne tür temizlik işleri var?
- Yanıt: Vikipedi'deki işlerin çoğu Vikikitap'ta da vardır. Vikikitap'ta da sayfalar düzenlenir, kategorilenir, vandalizmle mücadele edilir, çift yönlendirmeler düzeltilir ve bu liste daha da uzar. Yapabileceğiniz çeşitli işlerin bir listesi için Vikikitap:Bakım sayfasına bakın.
Soru: Nasıl aranıza katılabilirim?
- Yanıt: Aramıza katılmanın birçok yolu vardır. Köy çeşmesinde Vikikitap ile ilgili her türlü tartışma yapılır. Vikikitap:Seçkin kitaplar sayfasında Vikikitap'ın en iyileri belirlenir. Vikikitap'tan silinmesi istenen kitaplarla ilgili tartışmalar ise Vikikitap:Silme istekleri sayfasında yapılır.