Türkçe/Yazım ve noktalama/Noktalama işaretleri
Virgül
[değiştir]- Cümlede anlamı belirtmek, sıralı kelimeleri ayırmak gibi görevlerde kullanılır. İçinde virgül bulunan cümle yapısı bakımından sıralı cümledir.
- Uzun cümlelerde yüklemden uzak düşmüş olan özneyi belirtmek için konur.
Örnek
[değiştir]- Kardeşi marketten süt, yoğurt, ekmek, meyve suyu, şeker ve sakız almış.
- Genç, doktora derdini anlattı.
- Saniye Hanımefendi, merdivenlerde oğlunun ayak seslerini duyar duymaz, hasretlisini karşılamaya atılan bir genç kadın gibi koltuğundan fırlamış ve ona kapıyı kendi eliyle açmaya gelmişti.
İkinci örnekteki gibi yerlerde kullanılan virgül anlam karışıklığını önler. O cümlede virgül olmasa "Genç doktora derdini anlattı." şeklinde bir anlam çıkar.
Nokta
[değiştir]Cümlenin bittiğini gösteren noktalama işaretidir. Bazı kısaltmaların sonuna konur. Sayılardan sonra sıra bildirmek için konur. Arka arkaya sıralandıkları için virgülle veya çizgiyle ayrılan rakamlardan yalnızca sonuncu rakamdan sonra nokta konur. Bir yazının maddelerini gösteren rakam veya harflerden sonra konur. Tarihlerin yazılışında gün, ay ve yılı gösteren sayıları birbirinden ayırmak için konur.
Örnek
[değiştir]- Manzara o kadar güzeldi ki ağzım bir karış açık kaldı.
- Bugün işe çok geç geldi.
- Ben yarın gideceğim.
- Kardeşim pazardan geliyor.
- Alb. (albay), Dr. (doktor), Yrd. Doç. (yardımcı doçent)
- 3. (üçüncü), 15. (on beşinci); II. Mehmet, XIV. Louis
- 3, 4 ve 7. maddeler; XII – XIV. yüzyıllar arasında
- 1. A. B. II. VI.
- 29.5.1453, 29.X.1923
Soru İşareti
[değiştir]Soru sorulduğu zaman veya doğruluğu kesin olmayan bilgilerin yanında yazılır.
Örnek
[değiştir]- Çok geç kalmadın mı?
- Bu saate kadar neredeydin?
- O ressam 1204'te (?) doğdu.
Ünlem İşareti
[değiştir]Sevinç, şaşkınlık, kızma gibi anlamlar ifade eden cümlelerde kullanılır. Alay bildirmek için ise parantez içine alınarak kullanılır.
Örnek
[değiştir]- Yaşasın, sınavda birinci olmuşum!
- A, karşıdaki dayın!
- Okulun çalışkan (!) öğrencilerindenmiş.
Noktalı Virgül
[değiştir]Cümle içinde farklı sıralı kelimeleri ayırırken kullanılır.
Örnek
[değiştir]- Şeftali, erik, yaz; portakal ve mandalina kış meyveleridir.
- Dün pazardan erik, elma, armut; domates, salatalık ve patlıcan aldım.
İki Nokta
[değiştir]Açıklama veya alıntı yaparken kullanılır.
Örnek
[değiştir]- Ona şunu söyledim: "Çok dikkatli olman gerekir."
- Böyle bir şey demişti: "Kimseye güvenme."
Üç Nokta
[değiştir]Tamamlanmamış cümlelerde ve yazılmaması gereken sözcüklerin yerine ve anlamı pekiştirmek için kullanılır.
Örnek
[değiştir]- Nerede o eski günler...
- Yapsam ne eder, yapmasam ne...
- Adam hep ... diyor.